0
0
Kürtlerin ve pek çok Iraklı’nın isteği, Amerika Birleşik Devletleri’ninK.Irak’tan kalıcı olarak çekilmesinin -ki pek çok Kürt hoş karşılayacaktır bunu–Irak’ın kendisiyle ve dünya ile barışık olduğu bir zamanda gerçekleşmesidir.Özgür dünyanın değerlerini yücelten demokratik bir yönetim ve federal birdemokrasi istemektedirler: Tüm vatandaşların eşit olduğu ve haklarını saygıduyulan bir Irak istiyorlar.
Bu rüyâyı gerçeğe dönüştürecek unsurlar mevcut. Pek çok siyasinin yeniIrak’ın köşe taşı olarak gördüğü Anayasa, bu rüyânın ana parçası. Yeni Irak’ıntemelleri atıldı ancak projenin yakın gelecekte tamamlanması pek muhtemeldeğil. Siyasi sürecin halen olgunlaşmaya ihtiyacı var. Proje, dini ve hizbiniteliklerle tanımlanan taraflar arasındaki kota ve fikir birliği ilkesinetutsak.
Bu durum, kimlikleri temsil eden partilere salâhiyet tanıyarak, dini,devletten ayırmayı daha da güçleştirerek ortak ulusal kimliği zayıflatıyor vetoplumdaki hizbi ve kavmi bölünmeyi kuvvetlendiriyor. Aslında dinişahsiyetlerin rolüne ciddi bir şekilde halen bağımlıyız. Önemli pek çok konudason söz, Ayetullah Ali Sistani’yeaittir.
Iraklılar, bir yandan hakiki demokrasinin Şii çoğunluğun hâkimiyetini icapettirdiğinin farkındalar; öte yandan da hâkimiyetin bir gruba münhasır olduğuzamanların geçtiğine kâniler. Irak tarihinin ilk 80 yılı, hiçbir grup veyaliderin tek başına ülkeyi yönetemeyeceğini açıkça ispatlamaktadır. Azınlıklariçin tek teminat, yerel ve bölgesel yönetimlere salâhiyet veren ve Iraklıçeşitli cemaatlere kendi işlerini görme imkanı tanıyan federal biryapıdır.
Bağdat, federalizm kavramını hazmetmeye hazır görünmüyor. Iraklılar için deyeni bir kavram olmayı halen sürdürüyor. Ülkede federal bir yapı inşa etmeküzere faal bir şekilde çalışan tek halk Kürtler. Ancak federalizm, bir Kürtdavası değil Irak davası olmalıdır. Kürt siyasi gözlemcilerden biri geçenlerde,genel olarak Iraklılar için "güçlü merkezlerin ve güçlü liderlerin onlaraneler yaptığını unutmuş görünüyorlar" demişti. Kürt Özerk Yönetimi veBağdat arasındaki mevcut tartışma, bölgenin federal statüsü ve yeni Irak içinfederal bir yapı şekillendirilmesi üzerinde ilerlemektedir.
Bağdat’taki bazıları, Bağdat’ın zayıflığından dolayı birkaç yıldan beriKürtlere tavizler verildiğini düşünüyor ve güvenlik kazanımlarıyla birlikte butavizlere artık bir sorun verilmesini istiyorlar. Basitçe söylemek gerekirse,alınacak yanlış bir tavırdır bu. Güç, Bağdat’tan bölgesel yönetimlere intikal etmelidir.Ülke, bir merkezin sahiplenmesinin aksine herkesin ülkesi olacaktır böylece.
Kürtler, Bağdat’ta güven kazanmak için biraz zamana ihtiyaç duyacaklar. Petrolsözleşmeleri için yapılan görüşmeler, bütçeden düşen pay ve peşmerge güçlerininstatüsü gibi meseleler halledildiğinde Kürtler rahatlayacak ve eski kötügünlerin bir daha yaşanmayacağından emin olacaklar. Örneğin, petrolsözleşmeleri üzerindeki ihtilaf, Kürtlerin almak istediği gelirlerin büyüklüğüile ilgili değildir. Kürtler nazarında Kürt bölgesinin Irak’ın petrolsanayisinin gelişmesinden daha çok fayda elde etmesini sağlayacak olan ulusalpetrol politikasıdır; merkezi bir politika değil.
Kürtler, Bağdat’la evlenmek durumunda olduklarını ve boşanma diye birseçenek olmadığını fark ediyorlar. Aynı zamanda müttefiklerinden ve deAnayasa’ya karşı imza atanlardan hayal kırıklığı da duyuyorlar. Ve Bağdat’akarşı mükellefiyetlerini yerine getirdiklerine inanıyorlar. Bir Kürt siyasetçiBağdat’la görüşmeler sırasında şöyle demişti geçenlerde: "Teröristlerlesavaşmak için bize ihtiyaç duyduklarında onların ortağıyız ama haklarımızhakkında karar vermemize gelince hasımları oluveriyoruz."
Bağdat’la farklılıkların giderilmesi ve ilişkilerin işlerlik kazanmasıbiraz zaman gerektirecektir. ABD’nin yardım ve mevcudiyeti, meselelerinçözümünde hayâtidir. Federal bir yapı, kalkınma ve iyi yönetim adına daha genişbir saha açacak ve fakat yolsuzluk ve diğer tarafı suçlama adına daha az sahatanıyacaktır. Iraklılar halen önceki rejimin, terör kampanyasının ve iç savaşınneden olduğu enkazı kaldırmakla meşguller. Böylesi hallerde genelde suçlayacakkimseler aranır. Ancak insanlar kendi bölgelerini inşa etmekle meşgulken inşaedenin Şii mi yoksa Sünni mi, Kürt mü ya da Arap mı olduğuyla ilgilenmezler. Buişi yapabilirler mi? Test, bu’dur. Yolsuzluk ve kötü yönetim elbette söz konusuolabilir ancak yolsuzluğu önleme kurumlarının mevcut olması ve politizeolmamaları şartı kaydıyla bunlarla bölgesel düzeyde mücadele etmek, ulusaldüzeyde mücadele etmekten daha kolaydır.
Kürtler, gelecekleri için iç düzenlemeleri önemserken genel olarak Irak’ın veözelde ise Özerk Kürt Yönetim bölgesinin geleceğini belirleyen bölgeseldinamikler hakkında da özenliler. İran ve uluslararası camia arasındaki kavgayıdikkatle izliyorlar. Şayet İran bu durumu atlatmayı becerebilirse Irak veOrtadoğunun geleceği üzerinde büyük bir karar verme gücü olacaktır.
Kürtler, komşuları Türkiye’nin de öneminin farkındala
