“Özür Diliyorum” Kampanyası Üzerine… / M. Can YÜCE
“1915’te Osmanlı Ermenilerinin maruz kaldığı Büyük Felâket’e duyarsız kalınmasını, bunun inkâr edilmesini vicdanım kabul etmiyor. Bu adaletsizliği reddediyor, kendi payıma Ermeni kardeşlerimin duygu ve acılarını paylaşıyor, onlardan özür diliyorum.”
Bu kampanya karşısında Türk devleti, ırkçı şoven çevreler hemen harekete geçti. Emekli Büyükelçiler bir “karşı-bildiri” yayınladı. “Özür dileme” kampanyası belli bir gündem yarattı, önemli bir tartışma süreci başlattı. Ermeni Soykırımının tartışılması, kamuoyunun gündemine yeniden girmesi önemlidir.
TC’nin ve onun çizgisindeki çevrelerin tepkisini, saldırgan, bastırıcı ve susturucu tutumunu anlamak zor değildir. Onlar, soykırımcı çizgilerinin gereğini yapıyorlar…
Kimi “Liberal aydın”ın önayak olduğu Özür kampanyası, kuşkusuz, bir adımdır. Ermeni Soykırımını yeniden gündeme taşıması da önemlidir. Bu, olayın bir boyutudur. Bir de başka boyutları var, onlara da bakmakta yarar var.
Ermeni Soykırımı, büyük bir tarihsel “Felaket”tir. Ancak tek başına ve sadece tarihe mal olmuş bir haksızlık değil, aynı zamanda bir devletin, devlet-ulus yapılanmasının kuruluş ve gerçekleşme felsefesinin ilk uygulamasıdır. Bu, bugün devam eden bir çizgi niteliğindedir. Böyle olduğu için anılan Özür Bildirisini değerlendirmek kaçınılmaz olmaktadır.
Anılan kampanyada ifade edilen iki cümlelik metin, gerçek anlamda bir çizgiye, bir sisteme karşı duruş, mazlumun yanında saf tutmak mı, yoksa “belkemiksiz” bir duruşsuzluğun “Türkiye aydın” liberalizminin utangaç resmi midir?
Aslında öteden beri bu konuda yürütülen tartışmalar, TC’yi de bir noktaya getirdi, Tehcir ve bunun sonucu yaşanan kıyımları çok eğip bükerek de olsa kabul noktasına geldi. Ancak ısrarla reddettiği nokta, bunun önceden tasarlanmış ve planlanmış bir politika olmadığı, savaş koşullarının dayattığı zorunlu bazı tedbirlerin “üzücü sonuçları” olduğudur! Bu anlayış boşuna değildir. Ermeni Soykırımı, İttihat Terakki Hükümetinin, Cumhuriyet’e de damgasını vuran ve bugün de bütün şiddetiyle devam eden Türk Devlet-ulus çizgisinin ilk kanlı ve soykırımcı uygulaması olduğu için şiddetle karşı duruyorlar.
Burada bu çizginin uygulamalarını tek tek sayacak değiliz. Ancak şu kadarını belirtelim: Ermeni Soykırımı, münferit, tek başına, rastlantı ve savaş koşullarının ürünü değildir. Bu kırım önceden tasarlanmış ve planlanmış bir stratejik çizginin ilk kanlı uygulanmasıdır! TC’yi kuran kadro ve çizgi de bu stratejinin devamından ve uygulayıcılarından başkası değildir. Bu anlamda TC devlet-ulus yapısı ve çizgisine karşı durmadan, Ermeni soykırımını gerçek anlamıyla ve oturduğu ideolojik ve politik çizgiyle birlikte tanımlamadan ve bu tanımlama kayıtsız koşulsuz net bir duruşla tamamlanmadan yapılacak özür dilemeler, belki vicdanları bir ölçüde rahatlatabilir, ama tam, tutarlı ve samimi demokratik bir anlam ifade etmeyecektir.
Açıkça vurgulamak gerekir ki, anılan bildirinin hazırlayıcıları da içinde olmak üzere Türkiye’de tutarlı bir liberal aydın hareketinden söz etmek mümkün değildir. Yazımızın başına aldığımız iki cümlelik metne bakıldığında ortada net, samimi, güncele uzanan, güncellenerek devam eden tarihsel bir çizgiye ve onun kanlı uygulaması olan Ermeni Kırımına karşı bir duruş söz konusu değildir. Biraz vicdanların rahatlatılması ile TC’ye yine onun çizgisinde bir zeminin sunulmasından söz etmemiz gerekir.
Neden soykırım kavramı kullanılmıyor? Bu da tek başına yetmez. Neden bu kırım politikası ile TC’nin kuruluş felsefesi, var oluş ve kurumlaşma çizgisi, yani “Tek devlet, tek vatan, tek millet, tek dil ve tek din” çizgisi ile canlı ve dinamik ilişkisi gözlerden kaçırılıyor? Tutarlı ve samimi demokratik bir duruş tarih ile güncelin bütünlüklü kavrayışını gerektirmektedir. Peki, anılan bütünlüklü kavrayış, bu metin ve kampanyada var mı?
Elbette yüreklerin şoven milliyetçilikle, inkârcılıkla karartıldığı, beyinlerin resmi çizgiyle dumura uğratıldığı bir ortamda anılan kampanyanın bir anlamı vardır. Ama hemen eklememiz gerekir ki, bu kampanya resmi çizgiyi aşan, resmi çizgiyi cepheden karşılayan tutarlı ve samimi bir demokratik duruş olmaktan da çok uzaktır. Hatta “Türk tipi” “demokratik liberalizm” sosuna batırılıp sunulduğu için bilinçleri karartma işlevini gördüğünü de vurgulamamız gerekir.
Neden bu kadar açığa çıkarılmış bir tarihsel gerçeklik tam adı ve anlamıyla ifade edilmiyor? Dahası, bu ve daha sonra uygulanan sayısız soykırım ve katliamın sorumlusu belli değil mi? Bu TC’den başkası değildir. Öyleyse, neden bu iki cümlelik metin şu şekilde yazılmadı?
“Ermenilerin 1915’te yaşadığı tarihsel trajedi, bir soykırımdır ve bu soykırım İttihat Terakki’nin var olan Osmanlı sınırları içinde Türk ulusunu yaratma ve bununla çelişen ulusal ve etnik grupları temizleme çizgisinin kanlı bir uygulanmasıdır. Bundan dolayı Osmanlının mirasçısı olan TC, Ermenilerden özür dilemeli, bu özrün siyasal ve hukuki yükümlülüklerini yerine getirmelidir! Ben de Ermenilerin acısını paylaşıyor, devletin tarihsel suç ortağı olmayı reddediyorum!”
Açık ki, tutarlı demokratik tavır bundan aşağısı olamaz!
23 Aralık 2008